Xét nghiệm phản ứng hòa hợp ở 4 điều kiện
I. Tên xét nghiệm :
– Xét nghiệm hòa hợp phát máu ở 4 điều kiện
II. Khái niệm :
Là các kỹ thuật xét nghiệm hoà hợp phát máu giữa hồng cầu người cho và huyết thanh người nhận được thực hiện đồng thời ở các điều kiện :
– Nhiệt độ phòng thí nghiệm
– Nhiệt độ 370C
– Có sử dụng men ( papain hoặc bromelin )
– Trong điều kiện có kháng globulin người
III. Mục đích của xét nghiệm :
Nhằm tránh xung đột miễn dịch giữa huyết thanh người nhận và hồng cầu người cho hoặc người lại , nhờ đó các thành phần được truyền vào cho người nhận (chủ yếu là tế bào ) có đời sống bình thường.
IV. Chỉ định xét nghiệm :
Thử nghiệm này được thực hiện để phát máu cho những bệnh nhân:
– Đã truyền máu nhiều lần và có nhiều lần phản ứng truyền máu với nhiều mức độ
– truyền máu không hiệu quả
– ở phụ nữ xảy thai nhiều lần cần truyền máu
V. Yêu cầu chỉ định và bệnh phẩm :
1. Phiếu chỉ định : Đầy đủ các nội dung trên phiếu yêu cầu : thông tin bệnh nhân, chẩn đoán, yêu cầu xét nghiệm ( xét nghiệm hòa hợp phát máu 4 điều kiện )
2. Bệnh phẩm : mẫu máu bệnh nhân phải được lấy ngay trước khi đưa xét nghiệm, được chứa trong ống nghiệm quy định, đảm bảo vô trùng gồm hai ống có và không chống đông, mỗi ống 2 ml.
VI. Chuẩn bị phương tiện và dụng cụ :
1. Dụng cụ :
– Máy ly tâm
– Kính hiển vi
– Bình cách thuỷ
– Tủ lạnh
– Panh, kéo, cốc mỏ, giá để ống nghiệm
– Gạch men, lam kính, que ngoáy
– Giấy nến
2. Sinh phẩm :
– Huyết thanh mẫu ABO
– Hồng cầu mẫu A,B
– Huyết thanh chống D
– Huyết thanh Coombs
– Men Papain hoặc Bromelin
– Nước muối sinh lý 0,9 %, nước cất.
3. Vật tư tiêu hao
– Bông, gạc
– ống nghiệm
– Cồn, dung dịch sát khuẩn
– Văn phòng phẩm
Thử nghiệm này chỉ cần làm với chéo với ống 1 và được thực hiện ở cả 4 điều kiện sau :
1. Chéo ở nhiệt độ phòng thí nghiệm : trong ống nghiệm cho
– 2 giọt huyết thanh bệnh nhân
– 1 giọt hốn dịch 5% hồng cầu người cho
Ly tâm nhẹ 1000 vòng / phút, đọc kết quả trên kính hiển vi
2. Chéo ở 37oC : trong ống nghiệm cho
– 2 giọt huyết thanh bệnh nhân
– 1 giọt hỗn dịch 5% hồng cầu người cho
ủ ở 37oC trong 45 phút, ly tâm nhẹ 1000 vòng /phút, đọc kết quả trên kính hiển vi.
3. Chéo ở điều kiện men : được thực hiện qua 2 bước :
1. Bước 1 : xử lý hồng cầu người cho bằng men : có 2 cách
a. Cách 1 : xử lý bằng men papain
– rửa hồng cầu người cho 3 lần bằng nước muối sinh lý 90/00
– Pha hồng cầu đã rửa thành hỗn dịch 5 %
– 1 giọt hỗn dịch HC + 1 giọt men papain để 5’ ở t phòng
– Sau đó rửa 1 lần bằng NaCl 0,9% , pha ra tỷ lệ 5%
b. Cách 2 : xử lý bằng men bromelin
– rửa hồng cầu người cho 3 lần bằng nước muối sinh lý 0,9% pha ra tỷ lệ 5%
– 2 V hỗn dịch HC + 3 V men bromelin để 15’ ở 37oC
– Sau ủ rửa 3 lần bằng nước muối 0,9% , pha ra hỗn dịch 5%
2. Bước 2 : tiến hành thử nghiệm chéo với hồng cầu đã xử lý men
– 2 giọt huyết thanh bệnh nhân
– 1 giọt hồng cầu người cho đã được xử lý men
ủ ở 370C trong 45 phút, ly tâm nhẹ 1000 vòng /phút, đọc kết quả trên kính hiển vi.
4. Chéo ở điều kiện Coombs :
– 2 giọt huyết thanh bệnh nhân
– 1 giọt hỗn dịch 5% hồng cầu người cho
– ủ ở 37oC trong 45 phút, sau rửa 3 lần bằng nước muối 0,9%
– Lần cuối bỏ hết nước, nhỏ 1 giọt HT Coombs
– Ly tâm nhẹ 1000 vòng / phút, đọc kết quả trên kính hiển vi
Chú ý với điều kiện Coombs phải làm với chứng âm và chứng dương
VII. Xử lý kết quả :
• Nếu kết quả ở cả 4 điều kiện âm tính ta có thể phát máu
• Nếu 1 trong 4 điều kiện dương tính phải tiến hành chọn máu :
– Lấy 10 mẫu máu của 10 đơn vị máu cùng nhóm ABO
– Các mẫu máu được rửa 3 lần bằng nước muối 0,9%
– Pha các mẫu đã rửa thành hỗn dịch 5%
– Với mỗi mẫu : 1 giọt hỗn dịch + 2 giọt HT bệnh nhân
Tiến hành ủ ở 37oC trong 45’, sau ủ rửa 3 lần bằng nước muối 0,9% . Nhỏ vào mỗi ống 1 giọt huyết thanh Coombs, ly tâm nhẹ 1000 vòng /phút. Đọc kết quả trên kính hiển vi.
• Với những trường hợp mà thử nghiệm chéo 4 điều kiện có dương tính cần phải tiếp tục tiến hành xét nghiệm tìm kháng thể bất thường.
