Mãn Kinh
Mãn kinh là hiện tượng sinh lý bình thường của phụ nữ khi đến độ tuổi nhất định. Hiện tượng sinh lý này kéo theo hàng loạt sự thay đổi ở cơ thể và tiềm ẩn những hệ lụy ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy nên, phái đẹp cần chủ động tìm hiểu để có phương pháp vượt qua giai đoạn này thuận lợi nhất.
Nội dung
Mãn kinh là gì?
Mãn kinh là giai đoạn biến chuyển lớn trong sức khỏe sinh lý của nữ giới, cũng là giai đoạn đánh dấu quá độ từ trung niên sang tuổi già. Đây là cả một quá trình biến đổi dài, xảy ra do buồng trứng suy giảm chức năng, ngừng hoạt động hoàn toàn, không còn rụng trứng và ngừng sản xuất nội tiết tố, đồng nghĩa với việc sẽ ngừng hành kinh mỗi tháng. Lúc này, phụ nữ không còn khả năng sinh sản.
Tuổi mãn kinh trung bình là 51 tuổi (từ 45 tuổi đến 55 tuổi), bất cứ phụ nữ nào cũng sẽ trải qua giai đoạn này, kéo theo hàng loạt thay đổi về tâm sinh lý, ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như sinh hoạt hằng ngày.
Nguyên nhân mãn kinh
Có nhiều nguyên nhân gây mãn kinh, nắm rõ những thông tin này sẽ giúp nữ giới chủ động có phương pháp đối phó, ngăn ngừa mãn kinh sớm.
- Do độ tuổi: Hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng có tác dụng chỉ huy sản xuất nội tiết tốt cho cơ thể nữ giới. Nhưng từ ngoài 30 tuổi, hoạt động của hệ trục này bắt đầu suy giảm, làm mất cân bằng nội tiết tố, dẫn đến mãn kinh kèm theo hàng loạt vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe, sắc đẹp và đời sống.
- Suy buồng trứng sớm: Buồng trứng là cơ quan sinh sản có vai trò nuôi dưỡng trứng trưởng thành, sau đó rụng và kết hợp cùng tinh trùng để thụ thai. Cũng như những bộ phận khác, buồng trứng có thể lão hóa, các chức năng dừng hoạt động khiến nữ giới đối diện với hiện tượng sinh lý mãn kinh.
- Cắt bỏ buồng trứng: Phẫu thuật cắt buồng trứng điều trị u nang hoặc ung thu là một trong những nguyên nhân gây mãn kinh sớm. Lúc này, chu kỳ kinh nguyệt sẽ có thể dừng lại ngay sau khi phẫu thuật, đồng thời dẫn đến các triệu chứng mãn kinh như khô âm đạo, bốc hỏa, suy giảm ham muốn tình dục, tâm trạng thất thường, nhạy cảm.
- Di truyền: Các chuyên gia cho biết, mãn kinh sớm cũng có thể do di truyền. Nếu mẹ hoặc chị em gái của mẹ mãn kinh sớm, vậy thế hệ tiếp theo cũng sẽ gặp tình trạng này sớm. Tuy nhiên, nguyên nhân này chỉ góp khoảng 50%, còn 50% nguyên nhân gây mãn kinh sớm là do các bệnh lý hoặc lối sống không lành mạnh.
- Xạ hoặc hóa trị liệu: Nhiều trường hợp rơi vào thời kỹ mãn kinh sớm hơn bình thường do thực hiện các liệu pháp điều trị ung thư. Trong trường hợp này, nữ giới thường xảy tiền mãn kinh từ từ trong vài tháng tới vài năm trước khi mãn kinh thực sự.
- Do lối sống: Một nguyên nhân khiến mãn kinh đến sớm là lối sống kém lành mạnh, có những thói quen xấu như hút thuốc, thức khuya, chế độ dinh dưỡng thiếu cân đối, ít vận động và ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Triệu chứng mãn kinh
Khi bước vào giai đoạn mãn kinh, nữ giới sẽ gặp phải những triệu chứng dưới đây:
- Rối loạn kinh nguyệt: Khi lượng estrogen suy giảm, chu kỳ kinh nguyệt cũng sẽ thay đổi. Lúc này nữ giới có thể trễ kinh hoặc thời gian kinh nguyệt kéo dài (rong kinh). Lượng kinh nguyệt cũng nhiều hoặc ít hơn so với trước đây.
- Khô âm đạo: Nồng độ estrogen suy giảm nghiêm trọng có thể dẫn đến giảm dịch nhờn âm đạo. Khi đó, các mô âm đạo cũng mỏng hơn, làm tăng nguy cơ viêm âm đạo và đau rát trong quá trình quan hệ với bạn đời.
- Bốc hỏa, đổ mồ hôi: Nữ giới có cảm giác nóng đột ngột và đỏ bừng mặt. Sau khi cơn bốc hỏa đi qua sẽ có cảm giác mệt mỏi, ớn lạnh. Cơn bốc hỏa có thể kéo dài từ 30 giây tới 30 phút và xảy ra ở bất cứ thời điểm nào trong ngày.
- Rối loạn giấc ngủ: Đây là tình trạng khó đi vào giấc ngủ (nằm rất lâu nhưng vẫn không ngủ được), ngủ không sâu, nửa đêm thức giấc nhiều lần, thức dậy quá sớm và không ngủ lại được.
- Tăng cân nhanh chóng: Thời kỳ này, chất béo thường chậm chuyển hóa nên sẽ chuyển đến vùng eo, đùi và bụng lưu trữ. Điều này khiến nữ giới tăng cân có mức, không thể kiểm soát trọng lượng cơ thể.
- Lo âu, nhạy cảm: Nữ giới sẽ bị các cảm xúc tiêu cực tấn công như căng thẳng, lo lắng, sợ hãi kèm theo hồi hộp, khó thở, đau ngực. Ngoài ra cũng rất dễ bị trầm cảm, thay đổi tính cách đột ngột và khó hiểu, nhảy cảm hơn.
- Đau đầu, giảm trí nhớ: Những cơn đau đầu có thể thường xuyên ập đến và kéo dài từ 4 – 72 tiếng, đôi khi kèm theo triệu chứng buồn nôn, chóng mặt. Ngoài ra chứng mất ngủ kéo dài ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ và tập trung.
- Rụng tóc: Nồng độ estrogen và progesterone suy giảm khiến chân tóc yếu, dễ rụng, khô xơ và mỏng dần.
- Da khô, xuất hiện nếp nhăn: Do ảnh hưởng bởi suy giảm nội tiết tố, đồng thời sự đứt gãy cấu trúc collagen khiến da bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu lão hóa như da khô, nhiều nếp nhăn.
- Giảm ham muốn: Nữ giới sẽ ít giảm hoặc không còn ham muốn tình dục. Thậm chí. sự sụt giảm nội tiết tố Estrogen làm cho mô âm đạo mất chất bôi trơn, thành âm đạo mỏng, khô, dễ rách gây tâm lý sợ hãi mỗi khi quan hệ.
- Giảm khả năng sinh sản: Thời điểm này, chất lượng trứng đã suy giảm và dự trữ buồng trứng không còn khiến tỷ lệ thụ thai thành công giảm.
- Thay đổi nồng độ cholesterol: Sự mất cân bằng nội tiết tố cũng làm tăng nguy cơ rối loạn lipid máu, khiến nồng độ cholesterol thay đổi. Theo đó, cholesterol tốt (HDL) sẽ giảm và tăng cholesterol xấu (LDL), gây các bệnh tim mạch, huyết áp.
- Đau nhức xương, loãng xương: Nội tiết tố Estrogen cũng có vai trò bảo vệ xương, nên khi sụt giảm sẽ khiến mật độ xương mất nhanh hơn, làm tăng nguy cơ bị loãng xương, giòn xương, gãy xương, nữ giới còn cảm thấy đau cứng các khớp và cột sống.
Các thời kỳ mãn kinh
Quá trình mãn kinh diễn tiến theo tuổi tác và được chia thành 2 giai đoạn gồm: Tiền mãn kinh (42 – 50 tuổi) và mãn kinh (50 – 55 tuổi). Trong một số trường hợp, do các tác động từ nhiều yếu tố, nữ giới có thể bị mãn kinh sớm (trước 40 tuổi) hoặc mãn kinh muộn (sau 55 tuổi).
- Tiền mãn kinh: Thường xảy ra trong độ tuổi 42 – 50 tuổi, kéo dài trong khoảng 5 – 10 năm. Lúc này chức năng của buồng trứng đã suy giảm.
- Mãn kinh: Thường diễn ra trong độ tuổi từ 50 – 55 tuổi, lúc này buồng trứng đã ngừng hoạt động hoàn toàn dẫn đến mất hẳn kinh nguyệt.
Biện pháp ngăn ngừa, làm chậm mãn kinh
Nữ giới hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa, ngăn mãn kinh sớm bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh. Ngoài ra, điều này sẽ giúp giúp cải thiện, giảm nhẹ các triệu chứng khó chịu của chị em khi bước vào thời kỳ này.
Tránh stress căng thẳng
Stress căng thẳng khiến cơ thể giải phóng hormone gây triệu chứng mãn kinh khó chịu. Đồng thời, cảm xúc này còn làm ức chế miễn dịch, dễ gây trầm cảm, lo âu, béo phì và các bệnh tim mạch.
Tập thể dục thường xuyên
Các nghiên cứu đã chỉ ra việc tập thể dục thường xuyên sẽ giúp giải phóng nguồn năng lượng dư thừa trong cơ thể, giúp cơ thể luôn thoải mái và giữ cân nặng ổn định. Ngoài ra, tập thể dục có thể cải thiện triệu chứng như bốc hỏa, giảm khí sắc, giảm cơn đau mãn tính, chống loãng xương và các bệnh tim mạch. Nữ giới có thể thực hiện các bài tập như đi bộ, yoga, thiền,… mỗi ngày 25 – 30 phút.
Đi ngủ sớm, ngủ đủ giấc
Thói quen ngủ sớm, ngủ đủ giấc vô cùng quan trọng đối với sức khỏe tổng thể và sức khỏe sinh lý của nữ giới. Bởi trong quá trình ngủ, cơ thể có thời gian nghỉ ngơi, sửa chữa các tổn thương và thúc đẩy tăng sinh nội tiết tố, ngăn ngừa triệu chứng mãn kinh.
Đặc biệt, những chị em đã bước vào giai đoạn mãn kinh càng cần chú trọng đến giấc ngủ. Trong thời điểm này có thể xuất hiện các cơn nóng bừng, bốc hỏa giữa đêm nên hãy giữ cho nhiệt độ phòng mát mẻ, phù hợp với sự dao động của nhiệt độ tự nhiên của cơ thể. Trước khi đi ngủ tuyệt đối không sử dụng cafe, nước chè, nước tăng lực và không sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, tivi, máy tính,…
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Để cải thiện sinh lý nữ và phòng ngừa những rối loạn trong thời kỳ mãn kinh, chị em nên tăng cường bổ sung chất đạm (từ cá, trứng, các loại đậu,…), acid béo omega 3 (từ các loại cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu), canxi (có trong sữa tách béo, các loại đậu, trứng, các động vật có vỏ,..) vào thực đơn của mình.
Bên cạnh đó, tránh ăn những món chứa nhiều dầu mỡ, chất béo không lành mạnh, đồ ăn quá nhiều gia vị, đồ uống có cồn, thuốc lá, nước có gas,… Vì đây đều là những thứ có chứa thành phần không tốt cho sức khỏe, đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể, kéo mãn kinh đến sớm hơn.
Sử dụng thực phẩm chức năng
Đây là thời điểm nội tiết tố sụt giảm, mất cân bằng. Vậy nên, nữ giới có thể bổ sung các thực phẩm chức năng chứa các estrogen thảo dược. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm được đánh giá cao về hiệu quả và an toàn. Nhưng trước khi quyết định sử dụng, tốt nhất chị em cần tham khảo ý kiến của bác sĩ, dược sĩ.
Khám sức khỏe định kỳ
Nữ giới trong mọi độ tuổi cần khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để chủ động nắm bắt tình trạng sức khỏe của bản thân. Từ đó có phương pháp bảo vệ sức khỏe và điều trị kịp thời trước những bất thường của cơ thể.
Trên đây là thông tin chi tiết về hiện tượng sinh lý mãn kinh. Tuy đây là tình trạng bất cứ nữ giới nào cũng phải trải qua, nhưng chủ động tìm hiểu, thay đổi lối sinh hoạt sẽ giúp phái đẹp không phải đối diện với những triệu chứng khó chịu, mà sẽ nhẹ nhàng trải qua giai đoạn này.
